Modern çağın okullarında sıkça karşılaştığımız bir soru var: “İyi bir yönetici mi olmalı, iyi bir lider mi?” Bu soru sadece bir kavram tercihinden ibaret değil; aynı zamanda okul kültürünü, öğrenci başarısını ve öğretmenlerin mesleki doyumunu doğrudan etkileyen bir yönelim sorunudur.

Yönetmek mi? Yol göstermek mi?

Ömer Dinçer’in Stratejik Yönetim adlı eserinde yöneticilik tanımı oldukça çarpıcıdır: “Yönetici, mevcut kaynaklarla en doğru süreci kuran kişidir.” Yani düzenleyendir, planlayandır, hesaplayandır. Ancak Dinçer, yöneticilik kadar, hatta ondan daha çok, liderliği merkeze alır: “Lider, sadece süreçleri değil, insanların inançlarını ve motivasyonlarını da dönüştürendir.” Eğitim kurumları gibi insanı merkeze alan yapılarda, liderlik tam da bu yüzden vazgeçilmezdir.

Rasim Özdenören ise İnsanı Aramak kitabında, çağın teknikleşen insan anlayışına karşı uyarıda bulunur: “İnsan sadece iş yapan bir makine değil, anlam arayan bir varlıktır.” Bu cümle bize şunu hatırlatır: Okullarımızda sadece işleyen sistemler değil, anlam bulan insanlar olmalı. Yönetici sistemi çalıştırır, lider anlamı inşa eder.

Siyasetnamelerden Günümüze: Yönetici-Teknik Adam mı, Erdemli Rehber mi?

Selçuklu ve Osmanlı’daki siyasetnameler bu meseleye çok daha köklü bir yerden bakar. Nizamülmülk’ün Siyasetnâmesi, yöneticinin sadece “işi bilen” değil, adaleti tesis eden, nefsiyle mücahede eden, halkın gönlünü kazanan biri olması gerektiğini yazar. Aynı şekilde Lütfi Paşa’nın Âsafnâmesi, bir devlet adamının bilgi kadar hikmete, liyakat kadar tevazuya sahip olması gerektiğini vurgular. Bu eserlerde yönetici profili, bugünün “proje yapan müdürü”nden çok, topluma yön veren bir “hikmet ehli”dir.

Bugünün okulları, geçmişin sarayları değildir elbet. Ancak çocuklarımızı yetiştirdiğimiz bu kurumlar, yarının toplumsal inşasını belirleyen kalelerdir. Burada görev yapan bir müdür, yalnızca haftalık planları kontrol eden biri olmamalı; aynı zamanda öğretmeninin yorgun omzuna dokunabilen, öğrencisinin gözyaşını okuyabilen, velisinin gönlünü gözetebilen bir karakter abidesi olmalıdır.

Okulda Liderlik: Somut Olanın Ötesi

Bir okul müdürü olarak yönetmeliklere hâkim olmanız beklenir, ama yetmez. Mali planlamayı yapmanız gerekir, ama kâfi değildir. Asıl mesele, okulun ruhuna dokunabilmektir. Haftalık zümre toplantılarına sadece gündem maddeleriyle değil, niyetle girmek gerekir. Personel takibini sadece çizelgelerden değil, insani münasebetlerden yapmak gerekir.

Çünkü eğitim kurumu, yönetim planlarıyla değil; ilhamla, muhabbetle, şahsiyetle büyür.

Hem Yönetici Hem Lider Olmak

Bu yazının başlığındaki soruya dönelim: “İyi bir yönetici mi, iyi bir lider mi?” Cevabımız şudur: İkisi birden. Ancak sıradanlıktan sıyrılmak ve fark oluşturmak isteyenler için asıl hedef liderliktir.

İyi bir yönetici, düzen kurar; iyi bir lider, düzenin içine ruh katar. Yönetici görevlidir, lider gönüllüdür. Yönetici prosedürleri bilir, lider insanı tanır. Ve bizler, okullarımızı sadece işler kılmakla değil; yaşanır kılmakla mükellefiz.

Çünkü her sınıfın ardında bir dünya saklıdır. Ve o dünyaya liderce yaklaşmak, bir ömrün en anlamlı mesaisidir.

OĞUZHAN GÜZEL - İSTANBUL YEDİ RENKLİ ÇINAR OKULLARI