Günümüzde başarı ve mutluluk arayışları amaçlar değil araçlar üzerinden ilerliyor. Hâlbuki mutluluk veya başarı kullandığımız araçla değil, amaç ve eylemle ilgilidir.

Mesela otomobil kişiyi bir yerden başka bir yere götürmek için tasarlanmış bir araçtır. Ama burada iyi anlaşılması gereken bir şey var; insanı mutlu eden veya hedefine ulaştıran araba değil, gitmektir.

Okullarda akıllı tahtaların çoğalması, tablet uygulamalarının gelişmesi de benzer şekilde doğrudan eğitim kalitesine etki etmez. Eğitim kalitesini belirleyen şey amaç, yöntem ve ruhtur.

Bir bilgisayarın donanımı ne kadar güçlü olursan olsun, yazılım olmadan hiçbir işe yaramaz. Öğretmen de yazılım gibidir. Tahta istediği kadar akıllı olsun, eğitimin niteliğini belirleyen öğretmenin aklıdır. Diğer faktörlerin etkisi genel ortalamayı etkileyecek güçte değildir.

Bol para harcayarak eğitimde kaliteyi artıramazsınız. Hiç Katar’a okumaya giden, Dubai’de doktora yapan duydunuz mu? Zihniyet değişmezse, teknolojiye yapılan yatırım, öğretmenleri daha çok yatırmaktan başka işe yaramaz.

İndir sunumları, yansıt tahtaya, tıkla babam tıkla…

Cem Yılmaz hiçbir teknoloji kullanmadan sahnede tek başına konuşuyor, buna rağmen kalabalık kadrolardan oluşan dev bütçeli oyunlardan daha çok ilgi görüyorsa oturup biraz düşünmek lazım.

Bazen sayfaları sararmış, içinde tek bir resim bile olmayan siyah beyaz bir kitabı kendimizden geçerek okuyoruz. Bazen de milyon dolarlık bütçeyle çekilmiş bir Hollywood filmini beş dakika seyrettikten sonra sıkılıp kapatıyoruz.

Picasso’nun başarısı tuval ve boyadan, Dostoyevski’nin başarısı da kalem ve kâğıttan bağımsızdır. Hayal gücü gelişmemiş bir insan, en gelişmiş araç ve materyalleri bile kullansa ortaya koyduğu ürünün kalitesini artıramaz.

Hayalleri ve ideali olan öğretmen bir kara tahta, birkaç parça tebeşirle çocukların dünyasında devrim yapar. Ama en gelişmiş teknolojileri ve araçları da kullansa, ruhu ölmüş bir öğretmen sadece mesai yapar.

2023 eğitim vizyon belgesinde bu konuyla ilgili çok güçlü bir cümle var;

“İnsanı araçlarda zengin, amaçlarda yoksul kılan bir bakış açısına söyleyecek sözümüz ve verecek daha derin cevaplarımız olmalıdır.”

Bu bakış açısına en derin cevap 900 sene önce İmamı Gazali Hazretleri tarafından zaten verilmiş:

 “Ey insan! Senin benliğinin hakikati, nasıl bu beden olur? Düşünürsen bilirsin ki, bugünkü vücudunun hücreleri, çocukluk zamanındaki hücreler değildir. Onların hepsi zamanla ortadan kalkmış, alınan gıdalardan yerlerine yenileri gelmiştir. O hâlde beden aynı durumda kalmıyor, hâlbuki sen hep aynısın. Bu sebepten senin benliğin bedeninle değildir. Beden yok olursa olsun, sen her zamanki gibi zatınla yaşarsın.”

SALİH UYAN - EĞİTİM YÖNETİCİSİ & YAZAR